Hasta La Creative!

Adbusters‘in ardindaki temel fikir, tüketim toplumuna karsi mücadelemizi motive eden esas elestiri, mental çevreciliktir. On yedi yildir, Adbusters‘in yedinci sayisinin yayinlanmasindan itibaren, derginin alt basligi " Mental çevre dergisi ". Peki, mental çevrecilik tam olarak nedir?

Adbusters, Kalle Lasn ve Bill Schmalz tarafindan 1989 yilinda kuruldu. Bu ikili Vancouver, British Columbia’da yasayan ödül sahibi belgesel film yapimcisiydi. 1980lerin basindan itibaren Lasn, Japonya’nin kapitalizm deneyiminden batinin alabilecegi manevi ve kültürel dersleri arastiran filmler yapmaktaydi. Özellikle Satori in the Right Cortex (1985) filminde yasam degistiren tezahürlerin [epiphany] kivilcimini çakmasi açisindan ana akim kültürel kurumlarin yaydigi fikirlerin ve imajlarin degistirilmesi, bozulmasi, kesintiye ugratilmasi, alternatifinin bulunmasi [culture jammer] üzerinde durulur. Sezgisel aydinlanma ani için kullanilan Budist kavram Satori deneyimi, "culture jammer" hareketi için kurucu taktiksel kavrayis oldu.

2001’de Kyoto Journal ile yaptigi bir röportajda, Lasn Adbusters‘in altinda yatan fikir olarak filmin öneminden bahseder:

"Japonya’da Satori in the Right Cortex isimli filmi çekerken, Kamakura’daki Zen manastirinin bas rahibine meditasyon yapan müritlerinin görüntüsünü almak istedigimi söyledim. Kabul etti ancak öncelikle meditasyon yapmam gerektigini söyledi. Fiziksel ve psikolojik olarak izdirapli geçen birkaç günün ardindan bana gerçekten de birseyler oldu. Rahip benim basit günlük rutinimi kesintiye zorladi ve sonunda alçakgönüllü, eforik ve degismis biri oldum. Belki de ancak bunun gibi yeni bir davranis modeline itelenirsek yasamin nasil olduguna dair bir isaret yakalamak mümkün. "Culture Jamming" ayni konsepte dayali. O, tüketimci görüntünün akisini kendi durumunu ayarlamaya yetecek kadar durdurmanin bir yoludur."

Benzer sekilde, Adbusters‘in kendisi de hayat degistiren bir tezahürden dogdu.

1988’de Orman Endüstrisi British Columbia Konseyi, kereste endüstrisinin "sesi", büyüyen çevreci hareketin muazzam baskisiyla karsi karsiyaydi. Baskiya "Ormanlar Daima" isimli bir televizyon reklam kampanyasi ile karsilik verdi. Bu bir organizasyonun çevre bilincine, çevresel sorumluluga sahipmis izlenimi vermeye çalismasinin [greenwashing] ilk örneklerindendi: insanlari kereste endüstrisinin ormanlari koruduguna inandiran içten, güven veren sesli bir anlatici esliginde mutlu çocuklar, isçiler ve hayvanlarin görüntüsü.

Aldatici çevre karsiti propagandayi yaymak için kamusal kanallarin açikça kullanilmasi Lasn ve Shmalz’i öfkelendirdi. "Konusan Yagmur Ormani" isimli, yasli bir agacin bir fidana "agaç çiftligi orman degildir" diyerek anlattigi bir anti-reklam yaparak karsilik verdiler. Ancak meselenin cengâver ikilisi kereste endüstrisinin reklaminin yayinlandigi istasyonda yayin süresi almaya gittiginde reddedildi. Adbusters, vatandaslarin sirketler gibi bilgi akisi erisimine sahip olmadiginin ürkütücü sekilde idrak edilmesiyle dogdu. Sürmekte olan kilit kampanyalarimizdan biri Media Carta, "bütün özgür ülkelerin anayasalarindaki ve Uluslararasi Insan Haklari Sözlesmesi’ndeki haberlesme hakkini korumak için bir hareket".

Adbusters için bilgi akisiyla ilgili endise demokratik seffafligi, konusma özgürlügünü veya halkin ifade kanallarina erisimini savunmanin ötesine geçer. Bunlar önemli konular olsa da Adbusters daha ziyade fikir savasini politik ajandasinin merkezine yerlestirir. Pro-tüketimci reklamciliga karsi mücadele bir amaca yönelik araç olarak yapilmaz, tersine kendisi zaten bir amaçtir. Vurgudaki bu kayma mental çevreciligin çok önemli bir unsurudur.

Eger çevreciligin temel anlayisi dissal gerçekligin, doganin, endüstriyel toksinler tarafindan kirletilebilecegi ise mental çevreciligin temel anlayisi içsel gerçekligin, zihnimizin, bilgi kirliligine maruz kalabilecegidir. Mental çevrecilik ticari iletisim tarafindan zihinlerimizin kirletilmesi ile insanligin önünde beliren sosyal, çevresel, finansal ve etik felaketler arasinda baglanti kurar. Mental çevreciler BP petrol sizintisindan kayirmaci demokrasinin ortaya çikmasina, hayvanlarin toplu olarak katledilmesinden zihinsel rahatsizliklardaki bariz artisa kadar genis olaylar zincirine her gün zihnimize saldiran üç bin reklamin yol açtigini ileri sürer. Petrole bulanmis kiyilari yikamak için acele ederek veya sulandirilmis çevresel koruma yasasini geçirerek hastaligin semptomlarini tedavi etmektense mental çevreciler kaynak nedeni hedeflerler: tüketiciligi besleyen reklam endüstrisi.

Zihnimiz inançlarimiza, arzularimiza ve gerçeklik algimiza rengini çalan bunaltici bir propaganda saldirisi tarafindan kirletilmektedir. Bu yüzden karsi mücadele vermek sokaklarda protesto etmenin veya birkaç linke tiklamanin ötesinde çok daha zordur. Bu durum bizi satori konseptine geri getirir. Tüketici düsünsel alanindan çikmak perspektifimizde kökten degisime yol açar, bir tezahürdür, sonrasinda hersey farkli gözle görülebilir.

Mental çevrecilik dogmakta olan bir harekettir, önümüzdeki yillarda çagimizin baslica sosyal mücadelesi olarak taninacaktir. Birlestirici bir mücadeledir – mental çevreciler arasinda muhafazakâr Mormonlardan radikal soldaki anarsistlere kadar hersey vardir – ayrica nihayet bir mücadele bizi tehdit eden fenaliklar çesitliliginin sebeplerini somut olarak açiklar.

Zihinsel zincirlerden kurtulmak için ve nihayet solun uzun süredir ümit ettigi o muhtesem özgürlestirici devrimi basarmak için, "culture jamming" yoluyla ve tezahürler dalgasinin kivilcimini çakarak tüketimci dünya görüsünü parçalayacak savasçilar olmamiz gerekiyor.

—Micah White

Translated by Translator Brigades – translatorbrigades@gmail.com